علت گرفتگی دریچه بازدید فاضلاب چیست؟ 9 دلیل رایج
گاهی اوقات گرفتگی دریچه بازدید نشانه ای از مشکلات بزرگ تر در سیستم فاضلاب ساختمان است. در این بخش ۹ دلیل رایج آن را بررسی می‌کنیم.
1. انباشت دستمال کاغذی و اشیای غیرقابل حل
یکی از رایج ترین دلایل گرفتگی دریچه بازدید، ورود دستمال کاغذی های ضخیم، دستمال مرطوب و اشیای غیرقابل حل مثل پلاستیک یا حتی اسباب بازی های کوچک است. این مواد چون در آب حل نمی‌شوند، در اولین مانع مسیر لوله یعنی دریچه بازدید گیر می‌کنند. با انباشته شدنشان، لوله بسته می‌شود و نتیجه آن بالا زدن و گرفتگی لوله فاضلاب حیاط است.
2. تجمع چربی و روغن
چربی و روغن های حاصل از شست وشوی ظروف وقتی همراه آب وارد لوله می‌شوند، سریعاً به دیواره لوله ها می‌چسبند. در ابتدا لایه ای نازک ایجاد می‌شود اما با گذشت زمان این لایه ضخیم تر می‌گردد و مثل یک عایق چسبناک مسیر آب را تنگ می‌کند. معمولاً این نوع گرفتگی ابتدا باعث کندی حرکت آب می‌شود و در صورت ادامه، دریچه بازدید را کاملاً مسدود می‌کند.
3. ورود آشغال و زباله های جامد
باقی مانده غذا، پوست میوه، تفاله چای و حتی خرده ریزهای ریز وقتی وارد لوله می‌شوند، به راحتی در اطراف دریچه بازدید جمع می‌شوند. چون این نقطه معمولاً محل تغییر مسیر یا انشعاب است، زباله های جامد در همان جا گیر کرده و مثل یک سد عمل می‌کنند. این گرفتگی به مرور جدی تر می‌شود و بوی بد فاضلاب را هم به همراه دارد.
4. ریزش مو و پرز لباس ها
در حمام، موها و در لباسشویی، پرز و کرک لباس ها به آب اضافه می‌شوند. این ذرات ظریف در ظاهر بی خطر هستند اما وقتی در دریچه بازدید جمع شوند، یک توده رشته‌ای و چسبنده تشکیل می‌دهند. این توده ها به مرور آب را عبور نمی‌دهند و گرفتگی کامل ایجاد می‌شود.
5. ریزش مصالح ساختمانی یا سیمان
یکی از بدترین نوع گرفتگی ها مربوط به بازسازی یا کارهای ساختمانی است. وقتی کارگرها سیمان، گچ یا ملات را داخل لوله می‌ریزند، این مواد در لوله خشک شده و مثل سنگ می‌چسبند. در این حالت، نه تلمبه، نه آب جوش و نه فنر دستی جواب نمیدهد و مشکل شبیه گرفتگی لوله فاضلاب با سیمان نیاز به ابزار حرفه ای دارد.
6. مشکل در شیب یا باریک بودن لوله
اگر لوله ها در زمان لوله کشی با شیب مناسب نصب نشده باشند، سرعت حرکت آب کم می‌شود. در چنین شرایطی، حتی ذرات کوچک هم ته نشین شده و گرفتگی به وجود می‌آید. همین اتفاق در لوله های باریک تر از استاندارد هم رخ می‌دهد. این نوع گرفتگی بیشتر ساختاری است و معمولاً با تعمیر یا تعویض لوله قابل حل است.
7. ریشه درختان
گرفتگی لوله فاضلاب با ریشه درخت در ساختمان هایی که اطرافشان درختان قدیمی وجود دارد، ریشه درخت ممکن است از شکاف یا ترک لوله وارد مسیر فاضلاب شود. ریشه ها به مرور رشد کرده و مثل یک صافی عمل می‌کنند. این گرفتگی بسیار خطرناک است و معمولاً نیاز به برش و ترمیم بخش آسیب دیده لوله دارد.
8. نقص در طراحی سیستم فاضلاب
گاهی مشکل از همان ابتدا در طراحی لوله کشی است. مثلا اتصال های اشتباه یا انتخاب مسیرهای غیراصولی می‌تواند باعث گرفتگی های مداوم شود که مشابه گرفتگی لوله اصلی فاضلاب است. در چنین مواردی، باز کردن لوله تنها موقتی است و راه حل اصلی بازطراحی و اصلاح سیستم فاضلاب است.
9. آسیب فیزیکی به لوله ها یا دریچه بازدید
ضربه های شدید، نشست زمین یا فرسودگی لوله ها می‌تواند باعث شکستگی یا له شدگی در اطراف دریچه بازدید شود. این آسیب ها جلوی حرکت طبیعی آب را می‌گیرند و رسوبات در همان جا جمع می‌شوند. در این شرایط معمولاً نیاز به تعویض بخشی از لوله وجود دارد.
روش های خانگی برای رفع گرفتگی دریچه بازدید فاضلاب
در بسیاری از موارد، گرفتگی های سطحی را می‌توان با چند ابزار ساده در خانه برطرف کرد.
1. استفاده از فنر لوله بازکنی دستی
برای شروع ابتدا دریچه بازدید را باز کنید و فنر دستی را وارد لوله کنید. فنر را به آرامی به داخل فشار دهید و در حین حرکت، آن را بچرخانید تا به محل گرفتگی برسد. وقتی مقاومت احساس کردید، فنر را عقب و جلو کنید تا گرفتگی شل شود. پس از آن فنر را بیرون بکشید و آب داغ داخل لوله بریزید تا مسیر کاملاً باز شود.
2. شست وشو با آب پرفشار
اگر کارواش خانگی دارید، می‌توانید شیلنگ آن را وارد دریچه بازدید کنید. شیلنگ را تا جای ممکن داخل ببرید و دستگاه را روشن کنید. فشار آب مواد جمع شده را از دیواره لوله جدا کرده و به سمت فاضلاب می‌برد. این روش برای رسوبات چربی و لجن بسیار مؤثر است.
3. استفاده از چنگک یا قلاب بلند
یک چنگک فلزی یا حتی قلاب دست ساز را وارد لوله کنید. آن را به آرامی حرکت دهید تا آشغال ها، مو یا دستمال هایی که در نزدیکی دریچه گیر کرده اند، به قلاب بیفتند. سپس ابزار را بیرون بکشید و زباله ها را جمع کنید. تکرار این کار چند بار می‌تواند مسیر را کاملاً باز کند.
4. مواد لوله بازکن شیمیایی (با احتیاط)
ابتدا مقدار مشخصی از محلول لوله بازکن شیمیایی را داخل دریچه بریزید. اجازه دهید چند دقیقه بماند تا واکنش انجام شود و مواد آلی حل شوند. سپس با مقدار زیادی آب داغ لوله را شستشو دهید. این روش برای گرفتگی های سبک کاربرد دارد و باید با دستکش و احتیاط کامل انجام شود.
روش های تضمینی برای رفع گرفتگی دریچه بازدید فاضلاب
اگر گرفتگی شدید باشد یا روش های خانگی جواب ندهند، تنها ابزارهای حرفه ای می‌توانند مشکل را به طور کامل برطرف کنند.
1. فنر برقی قوی برای گرفتگی های عمیق و سخت
فنر برقی با موتور قدرتمند وارد لوله می‌شود و هر نوع مانع سخت مثل توده دستمال یا رسوبات ضخیم را خرد می‌کند. این روش پرکاربردترین تکنیک متخصصان لوله بازکنی است.
2. دستگاه تراکم هوا برای اجسام گیر کرده
این دستگاه با پمپاژ هوای فشرده به داخل لوله، اجسام گیر کرده را با فشار زیاد جابه جا می‌کند. اگر وسیله‌ای مثل بطری یا اسباب بازی در لوله گیر کرده باشد، این روش سریع ترین راه حل است.
3. واترجت برای شستشوی کامل لوله ها
واترجت صنعتی با فشار آب بسیار بالا، لوله ها را به طور کامل شستشو می‌دهد. این دستگاه تمام رسوبات و چربی های قدیمی را پاک می‌کند و بهترین گزینه برای سرویس های دوره‌ای یا حتی رفع گرفتگی اگو در ساختمان های بزرگ است.
پیشگیری از گرفتگی مجدد
برای اینکه دوباره درگیر مشکلات گرفتگی لوله فاضلاب و دریچه بازدید نشوید، چند اقدام ساده و کاربردی را اجرا کنید.
راهکارهای ساده خانگی
استفاده از توری روی کف شور و سینک مانع ورود مو و آشغال به لوله می‌شود. بهتر است از ریختن دستمال، چربی و روغن در فاضلاب خودداری کنید و هر چند وقت یک بار لوله ها را با آب داغ شستشو دهید.
راهکارهای تخصصی
در ساختمان های پرمصرف، سرویس دوره‌ای لوله ها با واترجت ضروری است. اگر مشکل از شیب یا باریک بودن لوله باشد، تنها راه حل اصولی اصلاح لوله کشی است. در بعضی موارد نیز تخلیه چاه به موقع می‌تواند جلوی فشار و گرفتگی دریچه بازدید را بگیرد.
آرامش دوباره با یک سیستم فاضلاب بدون گرفتگی
گرفتگی دریچه بازدید فاضلاب همیشه ناخوشایند است، اما با شناخت علت ها و انتخاب روش درست، می‌توان سریع آن را برطرف کرد. از راهکارهای ساده خانگی گرفته تا ابزارهای تخصصی مثل فنر برقی و واترجت، هر مشکل راه حل خاص خودش را دارد. پیشگیری با چند اقدام کوچک، بهترین سرمایه گذاری برای داشتن فاضلابی سالم و بدون گرفتگی است. اگر با گرفتگی های مقاوم و مکرر روبه رو شدید، تیم آقای لوله بازکن همیشه آماده است تا در کوتاه ترین زمان بهترین خدمات را ارائه دهد.
سوالات متداول
چرا دریچه بازدید فاضلاب بیشتر از جاهای دیگر دچار گرفتگی می‌شود؟
چون دریچه بازدید نقطه ای است که مواد زائد هنگام عبور در آن جمع می‌شوند و سریع تر دچار انسداد می‌گردد.
استفاده از مواد شیمیایی برای باز کردن دریچه بازدید خطرناک است؟
بله، اگر زیاد استفاده شود به لوله آسیب میزند. بهتر است تنها در گرفتگی های سبک و با احتیاط کامل مصرف شود.
بهترین روش برای باز کردن گرفتگی با مصالح ساختمانی چیست؟
در این حالت معمولاً هیچ روش خانگی جواب نمیدهد و باید از فنر برقی قوی یا واترجت استفاده کرد تا مشکل کاملاً برطرف شود.
هر چند وقت یک بار باید دریچه بازدید بررسی شود؟
در خانه های معمولی هر ۶ ماه یک بار کافی است، اما در ساختمان های پرمصرف بهتر است هر ۳ ماه یک بار سرویس دوره ای انجام شود.